Werelderfgoed NAumburger Kathedraal
Als een van de belangrijkste culturele monumenten van de Hoge Middeleeuwen is de laat-Romaanse/vroeg-Gotische kathedraal een magneet voor bezoekers aan de "Romaanse Weg" en staat sinds 1 juli 2018 op de lijst van het UNESCO-werelderfgoed. De grootste attractie is het west-koor met zijn twaalf donateurs figuren. Het samenspel van architectuur, beeldhouwkunst en glas-in-lood - hand gemaakt door een meester beeldhouwer en architect - is een meesterwerk van menselijke creativiteit. De Naumburgse meester en zijn werkplaats, die aan het begin van de 13e eeuw werd opgericht, onthullen de culturele uitwisseling die al in de Middeleeuwen in Europa plaatsvond, aangezien de sporen van bouwputten van Noordwest-Frankrijk via Duitsland naar Zuidwest-Europa kunnen worden getraceerd.
Met hun levendigheid en expressiviteit betoveren de 12 donateursfiguren iedere bezoeker. Vooral het beeld van Margravine Uta: de "mooiste vrouw van de Middeleeuwen". Ook de twee hoge middeleeuwse oksaal schermen, die de koren ruimtelijk scheiden van het schip, zijn indrukwekkend. Twee bewaarde oksaal schermen in één kerk zijn uniek in de wereld! Meesterwerken uit de Romaanse en de Gotische periode vormen samen met edelstenen uit de hedendaagse kunst een indrukwekkend geheel. Maar er is nog veel meer te bewonderen in de kathedraal.
Ontdek de kathedraal met de audiogids of een Kathedraalrondleiding.
De Audiogids kan ook voor je bezoek worden gedownload.
Hier kun je een indruk krijgen van de virtuele tour door de kathedraal of hier bij de 360° graden video.
Het oostelijk koor
Leuningen van Heinrich Apel
Twee moderne bronzen leuningen sieren de trappen die naar het oostelijk koor leiden. Zij zijn ontworpen door de Maagdenburgse kunstenaar Heinrich Apel. De kunstwerken zijn rijk aan details en vertellen hun eigen verhalen. "Sint Franciscus en de Dieren" (1972) toont de monnik Franciscus van Assisi die aan de vogels preekt. "The Narrow Path to Paradise" (1983) verbeeldt de moeizame reis van de mens naar het paradijs. Het pad wordt belichaamd door een slang waarop de mensen naar boven klimmen - naar de poort van het paradijs. Op de bodem ligt de kop van de slang op de loer, waarop de duivel rijdt. Op beide leuningen zijn veel liefdevol vormgegeven details te ontdekken en te voelen: dieren, planten en figuren uit de Bijbel of uit de oude mythologie.
De crypte
Iedereen die de crypte binnengaat wordt onmiddellijk overweldigd door het eenvoudige effect ervan. De drieschepige zaalcrypte is het oudste deel van de Naumburgse dom en dateert uit de 12e en 13e eeuw.
Het centrale gedeelte met zijn romaanse zuilen en kubusvormige kapitelen heeft nog een bijzonderheid: Twee wandlampen in de vorm van een profeet en een engel, gemaakt door de kunstenaar Heinrich Apel.
Een blik op het altaar onthult een Romaans kruisbeeld met Christus als Triomfantelijke (ca. 1160/70), geflankeerd bij twee moderne glas-in-loodramen van de kunstenaar Thomas Kuzio (2012/2014).
Het langhuis
In het driebeukige schip van de katherdraal zie je een geleidelijke, vloeiende overgang van de Romaans naar de Gotisch style. Tegelijkertijd een ongewoon uitzicht, want twee oksaalschermen scheiden het schip van het oostelijk koor en het westelijk koor - twee intacte oksaal schermen, in één kerk, zijn uniek in de wereld! Terwijl het daglicht grotendeels ongestoord door de ramen van het schip de kathedraal binnenstroomt, kunt u in de zijbeuken glas-in-loodramen vinden uit het begin van de 20e eeuw, met voorstellingen van de wapenschilden van de adellijke kanunniken. Een Lutheraans figuur op de preekstoel herdenkt de inwijding van 's werelds eerste protestantse bisschop, Nikolaus von Amsdorf, in de Dom van Naumburg. Hij werd in 1542 door Martin Luther persoonlijk gewijd. Het orgel werd in 1982 gebouwd door de orgelbouwer Eule uit Bautzen.
Het oost-oksaal
In de dom van Naumburg bevindt zich een van de oudste rots oksalen van Duitsland (rond 1220). Drie Romaanse gewelven geven haar het typische karakter van een kleine zaal, met bij de ingang een gotisch kruisbeeld (16e eeuw) dat hangt op het eveneens Romaanse rondboogfries met verschillende heilige figuren.
Protestantse diensten worden op zondag gevierd voor het altaar van het kruis, dat in het middelste juk is geplaatst.
Het west-oksaal
De Naumburg west-oksaal is uniek. Het toont de bijbelse gebeurtenissen van Witte Donderdag tot het dragen van Christus aan het kruis in acht afzonderlijke afbeeldingen. De gekleurde reliëfs tonen de figuren in een levendigheid en beweging die de kijkers van vandaag de dag het drama van de passie-evenementen laten voelen.
Het hoogtepunt is de levensgrote kruisiging met Christus, Maria de Moeder van God en Johannes de Geliefde Discipel, die samen de ingang van het west-koor vormen. De uit steen gehouwen planten van de kapitelen, kroonlijsten en sluitstenen zijn indrukwekkend realistisch. Naast kers, hazelnoot en klimop zijn er natuurlijk ook wijnbladeren met wijnstokken, die ook te vinden zijn in de "Tuin van de Naumburgse Meester".
Het west-koor
Het Naumburgse wes-tkoor is een eenheid van architectuur, beeldhouwkunst en glas-in-lood. Alles wijst erop dat de algemene richting van de bouw en de decoratie in handen was van één enkele beeldhouwer/architect, wiens sporen kunnen worden getraceerd door heel Europa; van Noord-Frankrijk via Mainz tot Naumburg en Meissen. Deze architect/steenbeeldhouwer, wiens naam onbekend is, - de zogenaamde Naumburgse Meester – samen met zijn bouwloge, bouwde hij in het midden van de 13e eeuw in slechts zes jaar tijd zijn hoofdwerk in het west-koor.
Alle vijf gebrandschilderde ramen van het westelijk koor zijn Glasrestauratie in de Dom van Naumburg hersteld van 2017 tot 2019 door middel van uitgebreide maatregelen.
In 1519 maakte Lucas Cranach de Oudere een altaarstuk met drie panelen voor het Maria-altaar in het westkoor van Naumburg. Het middenstuk van het retabel, dat de Maagd met Kind voorstelt, werd in 1541 vernietigd als onderdeel van een anti-afbeeldingencampagne. Hierdoor verloor het westkoor zijn beschermheilige. Na meer dan 500 jaar werden de twee oorspronkelijke vleugels aangevuld met een nieuw middenstuk en predella, gemaakt door de Leipziger kunstenaar Michael Triegel. Met dit altaarstuk kreeg het westkoor van de kathedraal van Naumburg in juni 2022 tijdelijk zijn liturgische middelpunt terug.
De donorcijfers
De twaalf donateursfiguren zijn bovenal uniek, bekoren door hun buitengewone artistieke kwaliteit en imponeren door hun levendigheid, realisme en expressiviteit. De graven en gravinnen Gerburg, Konrad, Hermann en Reglindis, Dietmar, Syzzo, Thimo, Ekkehard en Uta, Gepa - ook Berchta genoemd - en Dietrich, die in de 10e/11e eeuw leefden, zijn afgebeeld. De markgravin Uta valt op in dit geheel, zij verschijnt gracieus, subliem, vastberaden en tegelijk kwetsbaar en mysterieus. Zij wordt beschouwd als de "mooiste vrouw van de Middeleeuwen" en stond model voor Walt Disney's boze koningin in zijn verfilming van het sprookje Sneeuwwitje, waardoor de kathedraal wereldberoemd werd.
Om de twee jaar vindt in Naumburg de UTA vergadering plaatsvindt. Mensen uit de hele wereld die de naam van een stichter dragen, komen samen voor een bewogen weekend in Naumburg.
De Elizabeth Kapel
Bijna onopvallend, is de ingang van de Romaanse Elisabethkapel. Maar u mag deze beslist niet missen. Naast de ingang, vindt u het oudste stenen beeld van de Heilige Elisabeth van Thüringen.
Het mysterieuze beeld van de landgravin - in Romaanse stijl - werd volgens de huidige kennis kort na de heiligverklaring van Elisabeth (na 1235) gemaakt en is daarmee waarschijnlijk de oudste figuur van de heilige in steen.
Sinds 2007 zijn er in de kapel ook moderne glas-in-loodramen met scènes uit het leven van de heiligen. De ramen zijn ontworpen door de Leipziger schilder Neo Rauch in een opvallende rode kleur die de kapel, vooral op zonnige middagen, een bijzonder warme sfeer geven.
Andere kathedraal kapellen
De doopkapel
Onmiddellijk na het passeren van het hoofdportaal, vindt men de doopkapel (ook wel Stephanuskapel genoemd) met een Romaans doopvont naar de zijkant. De drie ronde ramen zijn indrukwekkend; Gemaakt door de kunstenaar Thomas Kuzio, die in zijn ontwerp van twee van de ramen verwijst naar het derde raam.
De Evangelistenkapel
De Evangelistenkapel is de kapelzaal onder de zuidwestelijke toren van de kathedraal (ca. 1220 jaar). De huidige naam is afgeleid van muurschilderingen, waarvan de overblijfselen in de 19e eeuw nog te zien waren. De drie ramen in de kapel zijn van de kunstenaar Jochem Poensgen uit 2013. Het altaarstuk echter komt uit de 16e eeuw, oorspronkelijk afkomstig uit Naumburg en in 1915 door de parochie Othmar verkocht aan het Angermuseum in Erfurt (nu in bruikleen van het Angermuseum).
De Driekoningenkapel
De laatgotische Driekoningenkapel werd gebouwd in de 15de eeuw en is via een buitentrap te bereiken vanaf het kathedraalplein. De kapel is van veraf herkenbaar door de opvallende groep figuren van de Magi en Maria met het Kind. U zult betoverd worden door het stralende gewelf binnenin en het kleurrijke Driekoningenraam uit de 19e eeuw. Door de afstand tot de drukte van de straat met een stroom van toeristen, wordt de kapel ook gebruikt als een "ruimte van stilte".
